Bridal fashion, ώρα μηδέν: Το μέλλον δεν έχει ακόμη (γ)ραφτεί!

Ποιος, εκτός από τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ, έχει τη διάθεση να ασχοληθεί με τις επιπτώσεις της πανδημίας του κορωνοϊού στη βιομηχανία της μόδας και δη της νυφικής, όταν πραγματικά δεν γνωρίζει για πόσο ακόμη θα πρέπει να συνεχίσει να ζει με μάσκες και αντισηπτικά; Κι όμως, η μόδα μάς αφορά περισσότερο από όσο θα περιμέναμε· αυτό δεν φαίνεται μόνο από τις καθημερινές συζητήσεις που κάνουμε με τους οικείους μας μετά τις βόλτες στα μαγαζιά, αλλά και από το ότι έχει ήδη δημιουργηθεί στη Wikipedia ξεχωριστό λήμμα για τον αντίκτυπο της πανδημίας του Covid-19 στη βιομηχανία της μόδας («Impact of the COVID-19 pandemic on the fashion industry»), καθρεφτίζοντας το αυξημένο ενδιαφέρον της κοινής γνώμης για το θέμα.

The future is now και οι καλεσμένοι σε όσα fashion shows συνεχίζουν να γίνονται, φορούν μάσκα προστασίας για τον κορωνοϊό. Φωτογραφία από το show του Kei Ninomiya, protégé της Rei Kawakubo των Comme des Garçons, για την Άνοιξη του 2021.

Pause & restart: Ένα νέο σύστημα μόδας υπό διαμόρφωση

Πολύ σχηματικά, τα γκρίζα σύννεφα εμφανίστηκαν τους πρώτους μήνες του 2020, όταν οι μονάδες παραγωγής υφασμάτων και λοιπών υλικών μόδας, αρχικά της Κίνας και στη συνέχεια πολλών ακόμα χωρών –στις οποίες έφτανε κατά κύματα η πανδημία–, άρχισαν να κατεβάζουν ρολά έτσι ώστε να συμβάλλουν στην επιβράδυνση της πορείας εξάπλωσης του κορωνοϊού. Ως αποτέλεσμα, στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, όπου έχουν την έδρα τους οι μεγάλοι οίκοι υψηλής ραπτικής και νυφικής μόδας, παρουσιάστηκαν ελλείψεις πρώτων υλών ή καθυστερήσεις στην παράδοσή τους. Το «ντόμινο» οδήγησε στη δόμηση των επόμενων collections στη βάση των υλικών που είχαν ήδη παραληφθεί ή αποθηκευτεί σε μεγάλες ποσότητες, στην πρώιμη παρουσίαση ημιτελών ρούχων-δειγμάτων (ως work-in-progress), μέχρι να παραληφθούν τα υλικά που θα ολοκληρώσουν τις δημιουργίες, αλλά και σε ακύρωση από πολλούς οίκους της παραγωγής μιας ολόκληρης –και βλέπουμε για το μέλλον– σεζόν.

Παράλληλα με όλα αυτά, κατά τη διάρκεια του lockdown, που επιβαλλόταν στις περισσότερες χώρες του κόσμου τις οποίες άγγιζε η πανδημία, εκτός από τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι εργαζόμενοι στη fashion industry, όλοι εμείς, που δεν παράγουμε μόδα αλλά την καταναλώνουμε, μεταφέραμε τον χώρο της εργασίας, της ψυχαγωγίας και γενικότερα της ύπαρξής μας από τον δημόσιο χώρο στην ιδιωτικότητα του σπιτιού μας. Φυσικό επακόλουθο, το να μη δίνουμε τόση σημασία στο τι θα φορέσουμε για να προβάλλουμε «σωστά» το Είναι μας στους άλλους. Ακόμα και με τη λήξη της καραντίνας και τη δυνατότητα να κυκλοφορούμε ελεύθερα, η επαναλειτουργία των εμπορικών καταστημάτων υπό «αποστειρωμένο» καθεστώς δεν στάθηκε ικανή να μας παρακινήσει σε νέες αγορές, ενώ, έπειτα από συνομιλίες που είχαμε με ανθρώπους που εργάζονται στο ηλεκτρονικό εμπόριο ενδυμάτων, τουλάχιστον στη χώρα μας, δεν παρατηρήθηκε ούτε εκεί κάποια αύξηση.

Ένας φαύλος κύκλος προβληματικής προσφοράς και μειωμένης ζήτησης, δυναμιτισμένος από τη συρρίκνωση του εισοδήματος των καταναλωτών που έχει ήδη επιφέρει η πανδημία του Covid-19, οδηγεί αυτήν τη στιγμή σε μια βίαιη αναδιάρθρωση της οικονομίας της μόδας η οποία δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Πολλά άλλοτε κραταιά brands ατενίζουν αβέβαια το μέλλον, όπως η Brooks Brothers, που στις αρχές του Ιουλίου κατέθεσε αίτημα υπαγωγής στον πτωχευτικό κώδικα των ΗΠΑ. Ο σχεδιαστής Jonathan Anderson, πάλι, σε ένα one-to-one Zoom call με τη Sarah Mower του Vogue.com, δήλωσε ότι εκπλήσσεται μόνο και μόνο με το γεγονός ότι κατάφερε να παρουσιάσει μία συλλογή για το 2021: «Ήταν σαν να επιστρέφεις στα χρόνια της σχολής, όταν δεν μπορείς να έχεις ένα μοντέλο και πρέπει να τα κάνεις όλα μόνος σου, με μια κούκλα ραπτικής στο υπνοδωμάτιό σου». Restart, λοιπόν!

Και τι γίνεται με τη νυφική μόδα; Πριν δούμε τι συμβαίνει εκεί, δεν μπορούμε να μην αναφέρουμε ότι περισσότερο από εκείνη επηρεάστηκε ένα πολύ σημαντικό τμήμα της παραγωγής των high-end brands και των luxury designers που προσφέρουν πολυτελή κομμάτια για «γκλαμουράτες» κοινωνικές εκδηλώσεις όπως… οι γάμοι. Το ίδιο ισχύει και για τις εταιρείες που εξειδικεύονται στα ακριβά κοστούμια που επιλέγουν οι άντρες, είτε για να παντρευτούν είτε για να παρευρεθούν σε γάμους. Κι αυτό γιατί όσες wedding ceremonies δεν αναβλήθηκαν για την επόμενη χρονιά, πλέον γίνονται σε κλειστό κύκλο, με αποτέλεσμα οι καλεσμένοι-δυνητικοί καταναλωτές «σινιέ μόδας» να είναι πολύ λιγότεροι από όσοι θα ήταν υπό «κανονικές συνθήκες».

Φωτογραφία από την καμπάνια για τη Resort 2021 συλλογή του οίκου Gucci.

Bridal fashion: Ένα ξεχωριστό κομμάτι της βιομηχανίας της μόδας

Η νυφική μόδα αποτελεί στις περισσότερες περιπτώσεις, και ιδανικά, κομμάτι της υψηλής ραπτικής. Παρ’ όλα αυτά διέπεται από τους δικούς της κανόνες, αλλάζει με βραδύτερους ρυθμούς και παρουσιάζει ανελαστική ζήτηση: μια κοπέλα που ετοιμάζεται να παντρευτεί θα αγοράσει το νυφικό της, ή ένα λευκό φόρεμα που μοιάζει με νυφικό, ασχέτως από το αν οι καλεσμένοι στον γάμο της είναι πολλοί ή λίγοι. Επίσης, σε σχέση με την haute couture και την prêt-à-porter, η bridal fashion industry έχει πολύ καλύτερα αντανακλαστικά για να ανταποκριθεί στα δεδομένα της post-Covid-19 εποχής. Οι περισσότερες brides-to-be ονειρεύονται τη νυφική τους εμφάνιση ακόμα και χρόνια πριν βρουν γαμπρό (ή νύφη, ανάλογα με τα γούστα), ξεφυλλίζουν περιοδικά μόδας, παρακολουθούν φανατικά τα αγαπημένα τους wedding blogs και χαζεύουν inspirational φωτογραφίες στο Instagram και το Pinterest. Το όνειρο ξεκινάει με έναν «απομακρυσμένο» τρόπο και ο χρόνος που μεσολαβεί μέχρι την πρώτη βόλτα στα μαγαζιά και τα ατελιέ μόδας είναι, συνήθως, ιδιαίτερα μεγάλος.

Οι συνθήκες κοινωνικής αποστασιοποίησης άλλαξαν φέτος για πρώτη φορά τον τρόπο της παρουσίασης των haute couture και bridal συλλογών, ενώ τα προβλήματα στην παραγωγή οδήγησαν ακόμα και μεγάλους οίκους στο να «παρακάμψουν» την παρουσίαση νέας collection, τουλάχιστον για μία σεζόν, με το μέλλον τους να μην έχει ακόμη (γ)ραφτεί. Το αποτέλεσμα; Αντίο λαμπερά shows με κοινό δημοσιογράφους μόδας απ’ όλο τον κόσμο και ατελείωτα after parties, αντίο styled shoots με φόντο τον Πύργο του Άιφελ και τα κάστρα της γαλλικής επαρχίας – τουλάχιστον, προς το παρόν. Δεν θα μας λείψει όμως η banalité τους – πενία τέχνας κατεργάζεται. Ο οίκος Valentino έδειξε την ολόλευκη Couture συλλογή του για το φθινόπωρο του 2020 σε έναν χώρο της Cinecittà με «κλειστό κάλεσμα» και αναμετέδωσε ζωντανά το show σε όλο τον κόσμο. Ο Jacquemus έστησε μια οφιοειδή πασαρέλα μέσα σε έναν απέραντο σιτοβολώνα της Val-d’Oise, ενώ ο Dior έβαλε τα μοντέλα του να περπατήσουν στον ανοιχτό χώρο της Piazza del Duomo της πόλης Λέτσε, στην Κάτω Ιταλία.

Ο Alessandro Michele, δημιουργικός διευθυντής του οίκου Gucci, σκεπτόμενος τελείως «out-of-the-box», περιόρισε τις επαφές με «εξω-εταιρικούς» συνεργάτες και στρατολόγησε ως μοντέλα για την καμπάνια της Resort συλλογής του τους σχεδιαστές της ομάδας του. Το concept γνωστοποιήθηκε μέσω ενός 12ωρου livestream από το αναγεννησιακό Palazzo Sacchetti στη Ρώμη και έφερε τον εύγλωττο τίτλο «Epilogue», σηματοδοτώντας το τέλος μιας εποχής. Άλλοι οίκοι, όπως ο Chanel για την Cruise 2021 συλλογή του, ακύρωσαν τελείως τα προγραμματισμένα τους shows και τις εντυπωσιακές φωτογραφίσεις και απλώς έστειλαν στους δημοσιογράφους look books με εικόνες που λήφθηκαν σε ιδιωτικούς χώρους και στούντιο.

Επιλογή νυφικού και pampering όμως πάνε παρέα. Ο οίκος Galvan αποφάσισε να προσφέρει στις νύφες του την αίσθηση της συμμετοχής στον σχεδιασμό της συλλογής για το 2021, μιλώντας μαζί τους μέσω Instagram – το feedback που έλαβε ώθησε τις σχεδιάστριές του στη δημιουργία πιο απλών σχεδίων, κάτι που μας δείχνει και μια μετατόπιση αισθητικής. Δεν έμεινε όμως μόνο εκεί ούτε στα Instagram lives με τα bridal tips. Προφανώς, για να αντικαταστήσει τη ζεστασιά της προσωπικής επαφής που βιώνει μια bride-to-be που επισκέπτεται ένα ατελιέ για να διαλέξει το νυφικό της, ζήτησε από τις followers του να μοιραστούν τις προσωπικές τους ιστορίες για τον γάμο τους που ακυρώθηκε ή αναβλήθηκε. Η «ανταμοιβή» για την καλύτερη ιστορία ήταν ένα νυφικό κομμάτι και ένα διαδικτυακό ραντεβού με τη celebrity stylist Micaela Erlanger, που έχει ντύσει από τη Lupita Nyong’o μέχρι τη Meryl Streep και την Diane Kruger. Είπατε κάτι;

Προσωπικά, αν δεν είχα παρακολουθήσει την πρωτότυπη και επιτυχημένη εμπορική πολιτική του οίκου Galvan, ίσως να μου φάνταζε αδιανόητο ακόμη μια γυναίκα με άποψη για τη μόδα να επιλέγει το πώς θα ντυθεί στον γάμο της με έναν τελείως socially distanced τρόπο και χωρίς να της λείπει καθόλου η εμπειρία του pampering, που θα καθορίσει την επιλογή της και θα την κάνει να νιώσει ξεχωριστή. Κι όμως! Τι πιο όμορφο από το να μοιράζεται την εμπειρία της με ένα παγκόσμιο κοινό που βρίσκεται στην ίδια θέση με εκείνη, να παίρνει το δώρο της και να έχει και μια celebrity stylist να την προσέχει; «Όσο υπάρχει τράπουλα, θα βγαίνουνε ρηγάδες» που λέει και το λαϊκό άσμα. Ακόμα και αν η πανδημία του Covid-19 οδηγήσει σε κατάρρευση ένα μεγάλο τμήμα της prêt-à-porter και της haute couture, όσο υπάρχουν ερωτευμένα ζευγάρια, εμπορικά μυαλά και υλικά για να δημιουργούνται φορέματα βγαλμένα από παραμύθια, η νυφική μόδα θα επιβιώνει.

Φωτογραφία από το show του οίκου Valentino για τη σεζόν Φθινόπωρο/Χειμώνας 2020.

Καλά όλα αυτά, αλλά πώς βλέπουν οι σύγχρονοι Έλληνες σχεδιαστές το μέλλον της –bridal και μη– μόδας μετά την πανδημία του κορωνοϊού;

Ο Δημήτρης Αλεξάκης, που μαζί με τον Γρηγόρη Τριανταφύλλου και όχημα τον οίκο που δημιούργησαν μαζί, τους Deux Hommes, άλλαξαν στα μέσα της δεκαετίας του 1990 τον ρου της εγχώριας ιστορίας της μόδας και συνεχίζουν ακάθεκτοι να δημιουργούν στο σημείο συνάντησης της πρωτοπορίας με το κλασικό στιλ, ορίζει επακριβώς την κατάσταση που επικρατεί στην ελληνική μόδα και την υψηλή ραπτική: «Οι Έλληνες σχεδιαστές και τα πιο δημιουργικά ελληνικά brands, κάτω από αυτήν τη δύσκολη συνθήκη, έχουν ορθώς προσανατολιστεί είτε σε ένα πιο ευρηματικό και ευέλικτο daywear, λόγω της συρρίκνωσης της κοινωνικής ζωής, είτε σε resort συλλογές. Επιχειρούν έτσι να “ντύσουν” την καινούρια καθημερινότητα, αλλά και να ικανοποιήσουν την ανάγκη για απόδραση από μια τόσο πιεστική πραγματικότητα. Η δική μας προσέγγιση, παραμένοντας σταθερή στο ανανεωτικό design, στην υψηλή ποιότητα και σε ένα απολύτως “ηθικό” εμπόριο, εξακολουθεί να περιλαμβάνει περιορισμένες σε ποσότητα και sustainable συλλογές έτοιμων ρούχων, σε ευρύ φάσμα τιμών, και το –ελεγχόμενο και ασφαλές– προσωπικό μας να παρέχει sur mesure σέρβις!».

Γρηγόρης Τριανταφύλλου και Δημήτρης Αλεξάκης (Deux Hommes)

Η κορυφαία σχεδιάστρια με τη διεθνή παρουσία Σήλια Κριθαριώτη, η οποία σχεδίασε πρόσφατα το νυφικό της Ελεονώρας Ζουγανέλη που έγινε talk-of-the-town και έντυσε την Jennifer Lopez για το περιοδικό Billboard, σε επικοινωνία που είχαμε μαζί της, έδωσε βάση στην ποιότητα των ενδυμάτων υψηλής ραπτικής που παραμένει σταθερή ασχέτως πανδημίας, αλλά και στα συναισθήματα της νύφης, που δεν αλλάζουν ανάλογα με τον αριθμό των καλεσμένων που έχει στον γάμο της: «Οι μοναδικές στιγμές στη ζωή μιας γυναίκας, με τις οποίες είναι συνυφασμένη η χειροποίητη δημιουργία και δεξιοτεχνία που ο οίκος Celia Kritharioti υπηρετεί από το 1906, θα συνεχίσουν να υπάρχουν, είτε τις μοιραστεί με δύο, με δέκα ή περισσότερους καλεσμένους. Οι αναμνήσεις είναι εκείνες που μας μένουν στο τέλος: όσο πιο όμορφες και ουσιαστικές, τόσο μεγαλύτερη η ανάμνησή τους σε ένταση και διάρκεια».

Σήλια Κριθαριώτη | Φωτογραφία: Κώστας Αυγούλης

Ο Δημήτρης Μαστρόκαλος και ο Γιάννης Ράπτης, που αποτελούν το σχεδιαστικό δίδυμο των Mi-Ro το οποίο έχουμε συνδυάσει με τις εντυπωσιακές εμφανίσεις των Ελλήνων celebrities, τονίζουν ότι η μόδα πάντα θα ακολουθεί τον ρου της ιστορίας και θα προσαρμόζεται αναλόγως, όπως και οι γάμοι: «Η μόδα, όπως μας έχει διδάξει η Ιστορία, λόγω της ποικιλομορφίας και της προσαρμοστικότητάς της, είναι ο καθρέφτης της κάθε εποχής που διανύει η ανθρωπότητα. Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και τώρα. Όλοι χρειαζόμαστε ρούχα που να έχουν ποιότητα και διαχρονικότητα. Τα flash κομμάτια δεν έχουν χώρο στην ντουλάπα μας πλέον! Καθότι διανύουμε ακόμη την περίοδο της πανδημίας, κανείς δεν έχει ακριβή εικόνα για το μετά, αλλά η ζωή προχωράει και το μέλλον είναι μπροστά… Ο άνθρωπος δεν θα σταματήσει ποτέ να ονειρεύεται και να κάνει σχέδια για το μέλλον! Αυτό έχει άμεση σχέση και με τους γάμους που έγιναν και θα γίνουν, με όποιον τρόπο και με όσους καλεσμένους, γιατί, κατά βάση, ο γάμος είναι η έκφραση της αγάπης δύο ανθρώπων που βρίσκονται περιτριγυρισμένοι από εκείνους που τους αγαπούν πραγματικά, όσοι κι αν είναι αυτοί!».

Δημήτρης Μαστρόκαλος και Γιάννης Ράπτης (Mi-Ro) | Φωτογραφία: Νίκος Ζήκος

Τέλος, ο Δημήτρης Πέτρου, που έχει αποκτήσει το προσωνύμιο του «μάγου του tailoring» και έχει ντύσει –τόσο με τα άψογα κοστούμια όσο και με τα υπέροχα νυφικά του– όλο το «εγχώριο Hollywood», πιστεύει ότι η πανδημία θα φέρει ανατροπές στη μόδα και θα μας κάνει να επαναπροσδιορίσουμε την έννοια του «μαζί»: «Το μέλλον της μόδας, όπως και όλων των υπολοίπων κλάδων μετά την πανδημία του κορωνοϊού, προβλέπεται σίγουρα ανατρεπτικό, τόσο βάσει των νέων διεθνών συντεταγμένων και της νέας πραγματικότητας που θα ξημερώσει, όσο και σε σχέση με το πώς θα αντιληφθεί προσωπικά ο καθένας από εμάς αυτήν τη νέα εποχή και πώς θα αντιδράσει ή θα συμμορφωθεί με τη νέα τάξη πραγμάτων. Προσωπικά λοιπόν, σαν άνθρωπος και σαν σχεδιαστής, βρίσκω μια μεγάλη ευκαιρία για να επαναπροσδιορίσουμε το “μαζί”. Το “μαζί” στα δύσκολα και τα όμορφα, στα γνωστά και τα άγνωστα, στο κοινό μέλλον, στην κοινή ΖΩΗ. Με αφορμή και έμπνευση από το “μαζί”, που είναι, πλέον, επιτακτικότερη ανάγκη από ποτέ άλλοτε, ετοιμάζω την πρώτη μου συλλογή νυφικών που θα είναι διαθέσιμη στο showroom μου από τον Δεκέμβριο του 2020. Με πίστη και ελπίδα πως μία από τις ομορφότερες εκφάνσεις της ζωής, ο γάμος, θα παραμείνει η κινητήριος δύναμη στο “για πάντα μαζί!”».

Δημήτρης Πέτρου | Φωτογραφία: Κοσμάς Κουμιανός