Ένας στους τέσσερις ενήλικες προβλέπεται να παραμείνει single σε όλη του τη ζωή σύμφωνα με τα στοιχεία μιας νέας έρευνας, ενώ μια άλλη παρουσιάζει τις νεότερες γενιές να δίνουν προτεραιότητα στο επάγγελμα και τις παρέες τους. Το σίγουρο είναι ότι το τοπίο των προσωπικών σχέσεων αλλάζει ραγδαία. Πώς ακριβώς και ποιοι παράγοντες παίζουν ρόλο;
Από τη Γεωργία Καρκάνη
Μερικά από τα ομορφότερα χρόνια της ζωής μας τα ζήσαμε με παρέες: στο σχολείο, στο πανεπιστήμιο, ακόμα και στο γραφείο – τουλάχιστον στα πρώτα χρόνια της καριέρας μας, όταν τα after office drinks ήταν καθημερινή ρουτίνα. Ξενυχτήσαμε μαζί τους, χορέψαμε, τραγουδήσαμε, μεθύσαμε, ταξιδέψαμε, γελάσαμε μέχρι δακρύων και κλάψαμε στην αγκαλιά τους.
Οι φίλοι μας ήταν, τότε, το επίκεντρο της ζωής μας – το βλέπαμε άλλωστε και στις αγαπημένες μας σειρές, από τα «Friends» και το «Sex and the City» μέχρι το «Big Bang Theory» και το «How I met your mother». Αλλά, όπως συνέβη και στους τηλεοπτικούς μας ήρωες, οι περισσότεροι ζευγαρώσαμε μεγαλώνοντας, κάποιοι κάναμε παιδιά, και οι παρέες σκόρπισαν. Ακόμα κι αν μέχρι σήμερα επιδιώκουμε σε κάθε ευκαιρία να συναντάμε τους φίλους μας, μάλλον δεν θα περνάμε πια ατέλειωτες ώρες στο τηλέφωνο μαζί τους και σίγουρα δεν τη βγάζουμε στον καναπέ τους μέχρι το πρωί βλέποντας ρομαντικές κωμωδίες ή θρίλερ και αδειάζοντας το ένα μπουκάλι κρασί μετά το άλλο.
Friends forever
Μήπως όμως είμαστε οι… τελευταίοι των Μοϊκανών που είχαμε από παιδιά το όνειρο να βρούμε το «άλλο μας μισό» και να δημιουργήσουμε οικογένεια; Μήπως τα όνειρα των γενιών που ακολούθησαν είναι διαφορετικά; Σύμφωνα τουλάχιστον με μια νέα έρευνα (Pew Research Center), ένας στους τέσσερις ενήλικες θα παραμείνει single για όλη τη ζωή του. Επιπλέον, βρετανικές στατιστικές (2021) δείχνουν ότι την περίοδο 2002-2018 οι αδέσμευτες γυναίκες που δεν έχουν παντρευτεί ποτέ αυξάνονται σε όλες τις ηλικίες κάτω των 70 ετών – στις ηλικίες μάλιστα 40+ έχουν διπλασιαστεί.
Και, ναι, μπορεί το φλερτ να είναι δύσκολη πίστα – ίσως ακόμα δυσκολότερη στη σημερινή εποχή της οικονομικής δυσπραγίας, όταν πολλοί νέοι δεν έχουν την ευχέρεια να βγαίνουν κάθε βράδυ έξω (The Harris Poll Thought Leadership Practice), όπως κάναμε εμείς στα ‘90s και στα ‘00s, οπότε τα dating apps είναι η πιο εύκολη και budget-friendly λύση για νέες γνωριμίες. Αλλά πολλοί, επίσης, επιλέγουν, ή τουλάχιστον αποδέχονται, την προοπτική να ζήσουν σαν ελεύθερα πουλιά. Γιατί στις μέρες μας το 71% των ενηλίκων θέτει ως νούμερο ένα προτεραιότητά του το επάγγελμα και την καριέρα, για να ακολουθήσουν οι στενοί φίλοι (61%) και, σε μεγάλη απόσταση, η τεκνοποίηση (26%) και ο γάμος (23%).
Μια εναλλακτική διαδρομή ζωής περιγράφει και το βιβλίο «The Other Significant Others: Reimagining Life With Friendship at the Center» όπου, όπως καταλαβαίνουμε και από τον τίτλο, η συγγραφέας του, Rhaina Cohen, μας προτείνει να φανταστούμε στο επίκεντρό της τους φίλους μας και όχι έναν ερωτικό σύντροφο. «Η υπόθεση ότι μπορείς να αγαπάς μόνο εκείνον με τον οποίο κάνεις σεξ είναι αρκετά αλλόκοτη και τη συναντάμε μόνο στην εποχή μας» είπε σε μια συνέντευξή της στην Guardian.
Η Cohen, αν και παντρεμένη, έχει μια τόσο στενή και υποστηρικτική φίλη, που προτιμά, αντί για «κολλητή», να την αποκαλεί «πλατωνική σύντροφο». Με έμπνευση τη σχέση που έχει μαζί της, συγκέντρωσε αληθινές ιστορίες «πλατωνικών συντρόφων» που καλύπτουν διαφορετικές ηλικίες, φύλα, σεξουαλικούς προσανατολισμούς και κοινωνικές τάξεις. Κάποιοι συγκατοικούν, μεγαλώνουν παιδιά μαζί ή έχουν ανοίξει κοινούς τραπεζικούς λογαριασμούς. Δηλαδή σαν τα παντρεμένα ζευγάρια, μείον το σεξ. Άραγε, τα επόμενα «Friends» θα είναι μια παρέα στα 50+ ή τα 60+ τους που, αφού απέρριψαν το μοντέλο «γάμος-παιδιά», μοιράζονται την ίδια στέγη και τη ζωή τους;
Οικονομική ανεξαρτησία ίσον ελευθερία
Οι σύγχρονες γυναίκες, μάλιστα, φαίνεται να δίνουν μεγαλύτερη προτεραιότητα στο επάγγελμα και την καριέρα τους από τους άντρες (σε ποσοστό 74% και 69% αντίστοιχα) ενώ, στην ερώτηση αν κάποιος θεωρεί «εξαιρετικά ή πολύ σημαντικά» τον γάμο και τα παιδιά, απάντησαν θετικά περισσότεροι άντρες (28%) παρά γυναίκες (18%). Σίγουρα παίζει ρόλο και το γεγονός ότι οι γυναίκες δεν χρειάζεται πλέον να εξαρτώνται οικονομικά από έναν «άντρα-κουβαλητή» ούτε βασίζονται αποκλειστικά στον γάμο και την οικογένεια για την αυτοπραγμάτωσή τους, αλλά έχουν άπειρους τρόπους για να δημιουργήσουν, να εξελιχθούν, να πετύχουν, να αγαπήσουν.
Επιπλέον, και τα δύο φύλα έχουν απελευθερωθεί από την κοινωνική πίεση να παντρευτούν – τουλάχιστον μέχρι μια συγκεκριμένη ηλικία. Στην Ελλάδα ο μέσος όρος ηλικίας γάμου και για γυναίκες και για άντρες έχει ξεπεράσει τα 30 χρόνια, ένα κατώφλι όπου σε ένα όχι και τόσο μακρινό παρελθόν οι singles φορτώνονταν το στίγμα της «γεροντοκόρης» και του «γεροντοπαλίκαρου».
Η φράση «έμεινε στο ράφι» ευτυχώς κατέληξε στο ράφι του χρονοντούλαπου. Και «καθώς εξελίσσονται διαρκώς οι κοινωνικές προσδοκίες, το τοπίο των ραντεβού αλλάζει» όπως επιβεβαιώνει η ψυχολόγος Tara Lally, PhD. Ακόμα κι αν αναζητάμε σύντροφο, μπορούμε να είμαστε πιο επιλεκτικοί. Και γιατί δεν έχουμε να προλάβουμε κάποιο deadline και επειδή, αν αποφασίσουμε τελικά να μοιραστούμε τη ζωή μας με κάποιον, θα το κάνουμε για τους σωστούς λόγους: όχι, για παράδειγμα, για να δραπετεύσουμε από το πατρικό μας ή να κάνουμε τους γονείς μας πιο χαρούμενους που «αποκατασταθήκαμε», αλλά διότι βρήκαμε έναν άνθρωπο που αγαπάμε, σεβόμαστε, εκτιμάμε, με τον οποίο έχουμε κοινά πιστεύω και ενδιαφέροντα. Που μας κάνει να γελάμε και που, τουλάχιστον στα δικά μας μάτια, είναι ο ομορφότερος και πιο γοητευτικός στον κόσμο.
Ίσως και η πρόσφατη εμπειρία της πανδημίας και της καραντίνας να μας έκανε πιο επιλεκτικούς, πιστεύει η Lally: «Πολλοί αξιοποίησαν την απομόνωση του COVID-19 ως μια ευκαιρία να σκεφτούν τις προσωπικές αξίες και τα κριτήριά τους. Αν ένας υποψήφιος σύντροφος δεν ανταποκρίνεται σε αυτά, μπορεί να κρίνουν ότι δεν είναι απαραίτητο να μπουν σε σχέση μαζί του, οπότε δίνουν προτεραιότητα στην οικογένεια, στους φίλους και την καριέρα τους».
Και αν δεν είναι επιλογή μας το single status;
Δεν μπορούμε φυσικά να αγνοούμε το γεγονός ότι πολλοί ενήλικες που παραμένουν χωρίς σύντροφο δεν το έχουν επιλέξει. Όπως επιβεβαιώνει η ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεύτρια Sasha Roseneil στο βιβλίο «The Tenacity of the Couple-Norm» («Η επίμονη νόρμα του ζευγαριού»): «Οι σχέσεις έχουν βιώσει κάθε είδους απελευθέρωση, στις πολιτικές και τη νομοθεσία τους». Παράλληλα όμως, σε μια έρευνα που έκανε, σε γυναίκες και άντρες 30-55 ετών, διαπίστωσε ότι «πολλοί λαχταρούν να αποτελέσουν μέρος ενός ζευγαριού – λόγω της πολιτισμικής πίεσης αλλά και μιας εσωτερικευμένης νόρμας. Νιώθουν κατά κάποιον τρόπο αποτυχημένοι, ότι κάτι πήγε λάθος στη ζωή τους, ότι κάτι χάνουν».
Σε κάθε περίπτωση, είναι θετικό το γεγονός ότι έχουμε αρχίσει να απελευθερωνόμαστε από τα δεσμά των κοινωνικών προσδοκιών και να συνειδητοποιούμε ότι όλοι, ανεξαρτήτως κοινωνικού status, μπορούμε να διεκδικήσουμε μια ζωή εξίσου πλούσια και ευτυχισμένη. Και αν τελικά γνωρίσουμε εκείνον που θα μας εμπνεύσει να ανταλλάξουμε όρκους αιώνιας αφοσίωσης, θα οργανώσουμε έναν γάμο-αυθεντική γιορτή, απαλλαγμένο από συμβάσεις, γεμάτο με αγάπη και ατόφια ευτυχία. Αυτούς τους γάμους θέλει και το Yes I Do.
Διαβάστε αυτό το άρθρο και ακόμη περισσότερα στο νέο τεύχος του Yes I Do
που κυκλοφορεί σε 300 premium σημεία σε όλη την Ελλάδα.
