Tο βαρύγδουπο απόφθεγμα του κορυφαίου Γερμανού λογοτέχνη Γκαίτε είναι πιασάρικο σαν ατάκα κι επιτόπου της Μύριαμ Απλού. Είναι, επίσης, έξυπνο και γοητευτικό. Γι’ αυτό επιβίωσε και χρησιμοποιείται σε κάθε σχετική ή άσχετη περίπτωση που μας βολεύει το να ποτίσουμε τον λόγο μας με λίγη κουλτούρα.
Γάμος-μονομαχία; Ο Michael Fassbender με τη Mia Wasikowska σε φωτογράφιση για το περιοδικό W.
Το λέμε και αλλιώς, πιο λαϊκά – «δεν είναι ο έρωτας παιδί της λογικής» υποστήριζε άλλοτε και ο Γιάννης Πλούταρχος, όταν είχε σουξέ. Αλήθεια, πόσο συχνά φτάνουν στα αυτιά μας ειδήσεις για «επιπόλαιους» γάμους που έγιναν «πολύ γρήγορα» ή «απερίσκεπτα», μέσα στη δίνη ενός έρωτα τόσο ισχυρού που τύφλωσε το ζευγάρι, κάνοντάς το να χάσει κάθε επαφή με την πραγματικότητα;
Λένε ότι όταν ο τρελός έρωτας περάσει, ο γάμος θα αποκαλυφθεί ανίκανος να κάνει τη ζωή του ζευγαριού παραμυθένια. Τι γίνεται όταν οι πρώην ερωτευμένοι έρθουν αντιμέτωποι με την καθημερινή τριβή και τις συνεχείς διαψεύσεις των προσδοκιών τους; Ιδού η τιμωρία: μια μονομαχία τρομερή, μια καθημερινότητα αβάσταχτη, ένα διαζύγιο δύσκολο.
Προσωπικά, όμως, δεν ξέρω γιατί θα πρέπει ντε και καλά να τοποθετούμε τον έρωτα στη σφαίρα του ιδεατού. Ο έρωτας μπορεί να είναι απόλυτα απτός σαν μια κουταλιά λευκή ζάχαρη στο φλιτζάνι με τον καφέ μας. Όπως έρχεται και μας βαράει κατακούτελα, μπορεί να φύγει και να ρίξει μαύρη πέτρα πίσω του ή να ξανάρθει. Τη σωστή ή τη λάθος στιγμή.
Κοινώς; Μην παίρνετε τον Γκαίτε τοις μετρητοίς. Άνθρωπος ήταν και αυτός. Για κάθε του απόφθεγμα, μπορούμε δυνητικά να βρούμε και ένα άλλο που να υποστηρίζει το ακριβώς αντίθετο. Άλλωστε, γενικά, ο αποφθεγματικός λόγος δρα περίπου σαν μπάτσος της κοινωνίας. Έχει ελεγκτικό ρόλο επί της συμπεριφοράς μας. Όταν τα παλιά χρόνια οι άνθρωποι έλεγαν «ή μικρός μικρός παντρέψου ή μικρός καλογερέψου» εξέφραζαν μια κοινωνική επιταγή, γεμάτη αποκλεισμούς.
Το λέω ξανά. O γάμος μπορεί μια χαρά να ανήκει στη σφαίρα του ιδεώδους και ο έρωτας να είναι 100% πραγματικός ή ό,τι άλλο μπορούν να περιγράψουν δισεκατομμύρια άλλα επίθετα που δεν νομίζω να υπάρχουν στο λεξιλόγιο καμίας γλώσσας που να γνωρίζω. Για να μην πω -το λέω- ότι δεν καταλαβαίνω γιατί θα πρέπει η «πραγματικότητα» του γάμου να είναι φορτισμένη με αρνητικό πρόσωπο. Υπάρχουν και αντι-Μπλανς Ντιμπουά τυπάκια που γουστάρουν ρεαλισμό και όχι μαγεία.
Για την ιστορία, πάντως, ο ίδιος ο Γκαίτε υπήρξε γόνος εξαιρετικά ευκατάστατης οικογένειας που ερωτεύτηκε σφόδρα και παντρεύτηκε την ταπεινής καταγωγής Κριστιάνε Βούλπιους, με την οποία συζούσε και είχε αποκτήσει έναν γιο επτά χρόνια πριν από τον γάμο τους. Η γερμανική κοινωνία δεν συγχώρεσε ποτέ αυτή τη «διαταξική ένωση» την οποία έβλεπε με απαξίωση. Παρόλα αυτά, τους χώρισε ο θάνατος και όχι η κοινωνία, στην οποία δεν επέτρεψαν να τους τιμωρήσει.
Θυμάμαι και την πρώτη φορά που δάγκωσα εγώ τη λαμαρίνα και, τρομάρα μου, ένιωθα σαν να ίπταμαι, κανονικότατη εμπειρία αιώρησης. Η πτώση υπήρξε απότομη και θα έλεγα ότι η ζωή μου υπήρξε για αρκετά χρόνια μια σειρά από πτώσεις, κάθε μια τους από όλο και μεγαλύτερο ύψος. Αλλά αντί για τον Γκαίτε, είχα πάντα στο μυαλό μου τον Ντίνο Χριστιανόπουλο που έγραψε στα μικρά του ποιήματα:
Η θάλασσα είναι σαν τον έρωτα:
μπαίνεις και δεν ξέρεις αν θα βγεις.
Πόσοι δεν έφαγαν τα νιάτα τους –
μοιραίες βουτιές, θανατερές καταδύσεις,
γράμπες, πηγάδια, βράχια αθέατα,
ρουφήχτρες, καρχαρίες, μέδουσες.
Αλίμονο αν κόψουμε τα μπάνια
Μόνο και μόνο γιατί πνίγηκαν πεντέξι.
Αλίμονο αν προδώσουμε τη θάλασσα
Γιατί έχει τρόπους να μας καταπίνει.
Η θάλασσα είναι σαν τον έρωτα:
χίλιοι τη χαίρονται – ένας την πληρώνει.
Χαρείτε, λοιπόν. Μπερδέψτε τον έρωτα με τον γάμο, τα ιδεατά με την πραγματικότητα, χωρίς να σας νοιάζει κάποια τάχαμου τιμωρία. Κανείς δεν σας λέει ότι θα είστε ο ένας που θα την πληρώσει. Ζήστε.
Διαβάστε επίσης…
Το να παντρεύεσαι από έρωτα είναι επαναστατική πράξη;
Όταν οι γάμοι γίνονται φιλίες: Τα καλά, τα κακά και τα όμορφα
